کاشی و سرامیک - انجمن
سرامیک گرفته از كلمه keramos يوناني است كه به معني سفال يا شئي پخته شده است. در حقيقت منشا پيدايش اين دانش همان سفال هاي ساخته شده توسط انسانهاي نخستين هستند. در حقيقت قبل از كشف و بهره برداري فلزات، بشر از گلهاي رس به دليل فراواني آنها و همچنين شكل گيري خيلي خوب آنها در صورت مخلوط شدن با آب و درجه حرارت نسبتاً پايين پخت آنها بهره برداري مي كرد. آلومينوسيليكاتها كه خاكهاي رسي خود آنها به حساب مي آيند، از مواد آلومينيوم، سيليسم و اكسيژن ساخته ميشوند كه اين سه عنصر بر روي هم تقريبا 85 درصد پوسته جامد كره زمين را تشكيل مي دهند. اين سه عنصر بيشترين مواد پوسته زمين هستند.
تكنولوژي ساخت سفال ها در 4000 سال قبل از ميلاد مسيح رشد زيادي كرده بود. اكنون، سرامیک را به طور كلي به عنوان هنر و دانش ساختن و به كار بردن اشياء جامدي كه اجزاء تشكيل دهنده اصلي و عمده آنها مواد غيرآلي و غيرفلزي مي باشند، تعريف مي كنيم و بررسي ساختمان و خواص اينگونه مواد نيز جزء اين دانش است.
محصولات سرامیکي :
اين محصولات را مي توان به دو گروه مهم تقسيم كرد:
1- سرامیکهاي سنتي: اساساً مواد تشكيل دهنده صنايع سيليكاتي يعني محصولات رسي، سيمان و شيشه هاي سيليكاتي و چيني ها هستند.
محصولات شيشه اي بزرگترين بخش تكنولوژي سرامیک محسوب مي شوند. ساير قسمتها به ترتيب اولويت عبارتند از :
محصولات سيماني داخلي ( مانند سيمانهاي هيدورليكي كه در صنايع ساختماني به مصرف مي رسند.)
سفيدآلات، ( Whiteware ): شامل سفال ها، چينيها و تركيبات چيني مانند هستند.
محصولات رسي ساختماني: كه به طور عمده از آجرها و كاشي ها تشكيل مي شوند.
تكنولوژي سازنده مواد ساينده: عمدتاً ساينده هاي سيلسيم كاربيدي و آلومينائي
2- سرامیکهاي نوين: اين دسته براي جوابگوئي به نيازهاي مخصوص مانند استحكام حرارتي بيشتر، خواص مكانيكي بهتر و خواص الكتريكي مخصوص و استحكام شيميايي افزونتر به وجود آورده اند.
گروهي از انواع اين نوع سرامیکها عبارتنداز :
سرامیکهاي اكسيدي خالص با ساختماني يكنواخت: به عنوان اجزاء الكتريكي با ديرگداز بكار مي روند. اكسيدهايي مانند آلومينا ، زيركونيا، توريا، بريلياو منيزيا بيشتر مورد بهره برداري قرار مي گيرند.
سرامیکهاي الكترواپتيكي (الكترونيكي – نوري): مانند نايوبيت ليتيم ( LiNbO 3 ) و تيتانات كه اينها محيطي را آماده مي كنند كه بوسيله آن علائم الكتريكي به نوري تبديل مي شوند.
سرامیکهاي مغناطيسي: اين مواد اساس واحدهاي حافظه مغناطيسي را در كامپيوترهاي بزرگ تشكيل مي دهند.
تك بلورها
سرامیکهاي نيتريدي: مانند نيتريد آلومينيوم، نيتريد سيلسيم و نيتريد بور كه خيلي ديرگداز و استحكام خوبي در درجه حرارتهاي بالا دارند.
لعابهاي سرامیکي: به عنوان پوشش فلز آلومينيوم توليد مي شوند.
مواد مركب كامپوزيت (فلزي – سرامیکي): هر دو فاز فلزي و سرامیکي در اين مواد موجود است.
كاربيد هاي سرامیکي: به عنوان ساينده مورد بهره برداري قرار مي گيرند.
بوريدهاي سرامیکي: از نظر مقاومت و استحكام اكسيده شدن در درجه حرارتهاي بالا حائز اهميت هستند.
سرامیکهاي فروالكتريكي: داراي ثابت دي الكتريك خيلي بالائي بوده و به عنوان اجزاء الكترونيكي در خازنها كاربرد دارد.
دانش سرامیک :
به طور كلي دانش سرامیک را مي توان به دو شاخه سرامیک فيزيكي و سرامیک تكنولوژيي تقسيم كرد.
سرامیک فيزيكي درباره ساختمان مواد سرامیکي و خواص آنها بحث مي كند. در اين شاخه ساختمان اتم، اتصالات بين اتمها، ساختمانهاي بلوري، ساختمان شيشه، معايب ساختماني، رشد دانه ها، تبلور مجدد و مباحثي نظير آنها مورد بحث قرار مي گيرد. علاوه بر اين خواص الكتريكي، مغناطيسي، نوري، حرارتي و مكانيكي سرامیکها هم مورد بحث قرار مي گيرند.
در سرامیک تكنولوژيي از تكنولوژي ساخت سرامیکها صحبت مي شود. اصولاً مراحل ساخت هر جسم سرامیکي به صورت زير است :
انتخاب مواد نخستين و تغليظ و تخليص آن.
آماده سازي مواد نخستين (خردكردن- دانه بندي- مخلوط كردن )
شكل دادن
خشك كردن
پختن
جايگاه تكنولوژي سرامیک
رشد تكنولوژي كاشي و سرامیک در جهان كنوني و گسترش آن در تمامي شئونات زندگي ماشيني، اعم از مصارف خانگي و مصارف تكنولوژيي به گونه اي تعجب انگيز رو به فزوني است. اگر در گذشته نه چندان دور لفظ سرامیک بيانگر ظروف و سرويسبهداشتي بود، اما امروز با رشد دانش سرامیک هم اكنون از دنياي پر رمز و راز الكترونيك موجودي ظريف مانند ترانزيستور تا آجر نسوز، از كارد ميوهخوري گرفته تا بدنه موتور اتومبيل، از قطعات حساس موشك و سفاين فضايي تا فنرهاي سرامیکي و هزاران قطعه كوچك و بزرگ در صنايع نساجي، شيميايي، الكترونيكي، الكتريكي، ماشين سازي و بطور تعجب انگيز در زمينه پزشكي خصوصاً ارتوپدي تكنولوژي سرامیک حضور خود را مي نماياند.
آري تعجب انگيز است كه از مشتي خاك و گل، موجودي خلق مي شود كه از فولاد سخت تر، عايق در مقابل هزاران ولت جريان الكتريسته، برنده تر از تيزترين تيغ ها، فرم پذير به هر شكل دلخواه، مقاوم در مقابل انواع اسيدها و در دماي بالا غيرقابل نفوذ و در عين حال اگر بخواهيم، فوقهادي نرم هممانند يك رشته نخ، قابل انعطاف همانند يك فنر و نشكن مانند پلاستيك را بوجود آوريم.
از خود پرسش مي كنيم آيا تنها اين قدرت تعجب انگيز بشر است؟
پاسخ منطقي و منصفانه اين است: كه هرگز، زيرا اين قدرت عظيم خداوندي است كه در خاك كره زمين اين همه توانايي را نهاده است كه انسان خاكي با تلاش و كوشش خود قادر به كشف اين همه قوانين پيچيده حاكم بر طبيعت گردد.
وسعت تكنولوژي سرامیک، در حالي كه بيش از چهار هزار سال از قدمت آن مي گذرد، بگونه اي است كه تا هزاران سال ديگر قدرت مانور كشفيات جديد را در خود جاي مي دهد. انقلاب بعد از الكترونيك در جهان تكنولوژي، انقلاب سرامیک بوده تا جائي كه ميليونها كتاب و مراكز بي شمار تحقيقاتي را به خود اختصاص داده است و نيز دانش و تكنولوژي را در هر روز شاهد يك اختراع، كشف و تحول جديد نموده است. در تكنولوژي سرامیک كشور ما، خصوصاً در بخش كاشي، اكثر محققان بر اين اعتقادند كه سابقه ساخت سنتي آ ن و همچنين بكارگيري لعاب و رنگ جهت تزئين داراي قدمتي چندين هزار ساله مي باشد ولي در زمينه توليد به صورت امروزي به خصوص در بخش چيني مظروف و بهداشتي و همچنين تكنولوژي ماشين آلات آن جوان ميباشد. هر چند كه در سالهاي اخير اين تكنولوژي از رشد قابل توجهي برخوردار بوده است اما همچنان براي رسيدن به قله موفقيت در اين صنايع و جبران كمبودهاي موجود، تلاش و همت همه متخصصين، خصوصاً اساتيد دانشگاهها، مديران خلاق، مسئولين دلسوز دولتي و سرمايه گذاران وطن پرست و انساندوست را مي طلبد.
سرامیک در جهان
فدراسيون بين المللي سرامیک
فدراسيون بين المللي سرامیک كه تاسيس آن به سال 1990 باز مي گردد يك نهاد بين المللي است كه ساماندهي نشست ها، همايش ها و به طور كلي فعاليت هاي در زمينه سرامیک چه دانشي و چه هنري در سطح دنيا را عهدا دار مي باشد. انجمن سرامیک ايران در حال انجام مقدمات عضويت در اين فدراسيون مي باشد. در ادامه توضيحاتي در مورد اين فدراسيون آورده شده است:
اهداف
فدراسيون بين المللي سرامیک، يك نهاد غير انتفاعي است. هدف اين فدراسيون توسعه دانشي، تكنولوژي و هنري سرامیک ها، كمك به توسعه گروه هاي بين المللي بين انجمنهاي سرامیک در سراسر دنياست و براي قدرت بخشيدن به ارتباطات و پشتيباني از ديدارهاي بين المللي و برقراري ارتباط جهاني بين گروهها با تمركز بر تحقق، ساخت و كاربرد سرامیکها به وجود آمده است.
مسئوليت هاي سازمان هاي عضو
شركت در موضوعات، فعاليتها و اهداف فدراسيون
معرفي اعضاي سازمانها
چگونگي اداره فدراسيون
فدراسيون توسط كنسول اداره مي شود كه حداقل سالي يكبار بايد نشست داشته باشد. كارهاي كنسول توسط كميته هاي اجرايي كنسول انجام مي شود كه متشكل از افسرهاي فدراسيون است كه بايد سالي 2 بار ديدار داشته باشند. نشست ها، انتخابات و ساير كارهاي كنسول، كميته هاي اجرايي و كميته هاي نامزد ممكن است در قالب يك فرد كه توسط پست، تلفن يا ساير ارتباطات الكترونيكي در دسترس مي باشند. تنها اعضاي كامل فدراسيون بايد قبل از كنسول به موضوعات راي دهند. اعضاي وابسته مي توانند در نشستهاي كنسول شركت كنند ولي نمي توانند قبل از كنسول به موارد راي دهند.
همايش بين المللي سرامیک
فدراسيون بين المللي مسئول برگزاري همايش بين المللي سرامیک به صورت 2 سال يكبار است.
همايش بين المللي سرامیک پس از موافقت كنسول توسط يكي از انجمنهاي عضو ميزباني خواهد شد كه انجمن ميزبان بايد شرايط لازم زير را دارا باشد:
1) طرح پيشنهادي بايد حداقل 4 سال قبل از حقيقت مذكور به كنسول ارائه شده باشد
2) پذيرش تمام مسئوليت مالي
3) داشتن امكانات لازم مثل كميته سازمان دهي، مكان، زمينه، تاريخ و تجهيزات
دومين همايش بين المللي سرامیک از جانب انجمن سرامیک اروپا حمايت شد. اين همايش از 29 ژانويه لغايت 4 ژويئه در كشور ايتاليا و با همكاري انجمن سرامیک ايتاليا برگزار گرديد.
انجمن سرامیک چين
انجمن سرامیک چين ( CCS )، يك صنف آكادميك و غيرسودده و سازمان اجتماعي براي به كارگيري حرفه اي در زمينه دانش و تكنولوژي مواد غيرفلزي معدني مي باشد.
از آنجايي كه به جامعه چين در دانش و تكنولوژي مربوط است، CCS به منظور تقويت تلاش هاي حرفه اي و ارتقاء دانش و تكنولوژي شكل گرفته و آگاهي هاي دانشي را در ميان اجتماع بالا برده، استعدادها را پرورش مي دهد، و دانش و تكنولوژي را در جهت بهبود اقتصادي به كار مي گيرد.
تاريخچه
در سال 1945 با نام فعلي اش تاسيس شد، CCS در سال 1956 به انجمن سيليكاي چين تغيير نام پيدا كرد، و نام اصلي خود را در سال 1991 كسب نمود.
تشكيلات سازماندهي
همايش ملي CCS ، بدنه اصلي انجمن سرامیک چين مي باشد كه هر چهار سال يكبار برگزار مي شود. هيئت مديره منتخب در همايش ملي، مسئوليت برنامه ريزي همايش و مديريت آن را بر عهده دارد. در حال حاضر CCS ، سي و سه هزار عضويت به صورت فردي، چهل عضو گروهي، هيجده زيرگروه، چهار كميته فعال و صد و بيست و چهار شاخه محلي دارد. پنج بخش تحت نظر نهاد CCS مي باشد.
وظايف و فعاليت ها
1) مديريت تكنيكي و آكادمي مبادلات و همكاري در سطح غيردولتي
2) ويرايش و نشر كتب حرفهاي به صورت دوره اي
3) برگزاري دوره هاي آموزشي دانشي
4) ارايه خدمات مشاوره اي تكنيكي
5) ارزيابي استعدادها، حفظ حقوق قانوني پيشكسوتان و تقدير از كساني كه در كارشان به بهترين نحو عمل نموده اند
6) برگزاري نمايشگاه ها در داخل و خارج كشور، برگزاري بيش از بيست كنفرانس آكاميك در يك سال و متعاقباً حامي سمپوزيوم بين المللي سيمان و بتن، كنفرانس بين المللي سرامیک هاي پركاربرد و ديرگدازها و غيره بوده و در ادامه سازماندهي نمايشگاه بين المللي تكنيكي و تكنولوژيي شيشه، نمايشگاه بين المللي تكنيكي و تكنولوژيي لعاب و شيشه چين و نمايشگاه بين المللي تكنولوژي پودر، انتشار نشريات دوره اي شامل مجله انجمن سرامیک چين، بولتن انجمن سرامیک چين و همچنين شاخه هاي محلي و حرفه اي CCS نيز از فعاليت هاي آن مي باشد.
عضويت
CCS رابطه همكاري نزديك خود را با چندين كشور حفظ نموه و همچنين عضو سازمان هاي زير مي باشد:
1) كميسيون بين المللي شيشه ( ICG )
2) فدراسيون بين المللي سرامیک ( ICF )
3) اتحاديه بين المللي كنفرانس ديرگداز ( UNITCER )
4) سازمان بين المللي رشد كريستال ( IOCG )
انجمن سرامیک ايتاليا
انجمن سرامیک ايتاليا ( I.Cer.S ) در سال 1972 تاسيس شد. در سال 1973 با انجمن Assiceram موجود تلفيق شد و نام انجمن Ceramica-Assiceram را تقبل كرد. اين انجمن نام فعلي خود را در سال 1989، زماني كه به مكان فعلي خود در Bologna تغيير مكان داد، به دست آورد. همان زمان، اين انجمن مقالات جديدي را كه از انتشارات انجمن در يك كنفرانس ملي پذيرفت و از طريق مسئولين دانشگا ها و مراكز دانشي-تحقيقاتي و كنسول تحقيقات ملي ( CNR ) و ديگر انجمن ها مورد حمايت قرار گرفت. از زماني كه I.Cer.S تاسيس شد تكنولوژي و ماشين آلات سرامیک به امتيازات جهان پيوست، به خصوص در بخش سرامیک هاي بازرگاني كه از يك موقعيت مديريتي قابل قبول بهره مند شد. فزوني تعداد و تنوع زمينه هاي كاربردي سرامیک سبب شده است كه پرورش فرهنگ تكنولوژيي مدرن و يافتن اشكال حرفه اي مخصوص ضروري گردد. براي اين منظور اعضاي انجمن به تكنيسين ها متقريبا نمي شوند بلكه شامل دانشجويان دانشگاه ها، محققين، متخصصان تجاري، برنامه ريزان شركت ها و ديگر متخصصان مي باشند. انجمن سرامیک ايتاليا كه همواره كار گروهي قوي را از خود نشان داده است، خيليي از تغييرات را براي دستيابي به رشد به عنوان يك تالار فرهنگي اصلي براي بخش سرامیک ايتاليا داده و با انجمن هاي كشور هاي ديگر مطابقت دارد. اين امر باعث مي شود كه ايتاليا به عنوان بخشي از انجمن اروپا و انجمن سرامیک اروپا در نظر گرفته شود.
اهداف
از زمان تاسيس، هدف اين انجمن پروراندن و هماهنگ نمودن خلاقيت هايي است كه تكنولوژي سرامیک ايتاليا را حمايت مي كنند و همچنين نشان دادن فرهنگ سرامیکي ايتاليا در هر سطحي از اروپا و جهان مي باشد. بنابر مقالات انجمن، انجمن سرامیک ايتاليا هميشه سطح وسيعي از فرهنگ سرامیکي و تكنيك ها را ارتقا داده است. در طي سالها اين انجمن متقريباه وسيعي از فعاليت ها و خلاقيت ها را با موفقيت هدايت نموده كه از ميان اين فعاليت ها مي توان به موارد زير اشاره نمود:
1) ارتقاء و رشد در فرهنگ سرامیکي با يك روحيه همكاري قوي در زمينه هاي دانشي، آموزشي، تكنيكي، تاريخي، هنري و سطوح فرهنگي.
2) فزوني آگاهي در زمينه فرهنگ سرامیک ايتاليا در اروپا و جهان از طريق ارتباطات بين المللي و انجمن سرامیک اروپا.
3) ارتقاء هماهنگي و همكاري انجمن سرامیک ايتاليا در زمينه خلاقيت و نوآوري از طريق انجمن هايي با اهداف مشابه در اروپا و جهان.
4) نشست هاي دوره اي سازمان يافته با هدف ارائه راهكارهاي ممكن براي حل مشكلات تكنيكي، اقتصادي، سازماني و ملي.
5) انتشار مجموعه مقالات كنفرانس و ديگر برنامه ها، كتاب ها و گزارشات تكنيكي.
انجمن سرامیک اروپا
انجمن سرامیک اروپا ( ECerS )، يك فدراسيون غيردولتي متشكل از انجمن هاي سرامیک ملي است كه هركدام نماينده ي سراميست هاي كشور عضو هستند. افرادي كه تمايل به عضو شدن در ECerS را دارند، بايد:
1) خواهان عضويت در يكي از انجمن هاي عضو باشند.
2) فرم عضويت را تكميل نمايند.
ECerS در سال 1987 تاسيس شد، جهت تعديل كردن و توسعه دادن مطالعه سرامیک ها و به خصوص به جهت:
1) تقويت آموزش، تمرين و تحقيق
2) جمع آوري افراد و نماينده هاي اعضاء و مشورت با آنها، موسسات تحقيقاتي، سازمان ها و بدنه هاي آكادميك دولت ها و ديگر بدنه ها از جمله كميسيون جامعه اروپايي.
3) جمع آوري، انتشار و تبادل اطلاعات با ديگر سازمان ها
4) توسعه برنامه ريزي، ارتقاء و سازماندهي كنفرانس ها و نشست ها
5) فراهم آوردن طرح، چاپ، انتشار و به جريان انداختن مقالات تكنيكي
كنسول ECerS شامل رئيس سازمان هاي اعضاء و يك عضو بيشتر براي هر سازمان ملي است. رئيس توسط كنسول براي يك دوره 2 ساله انتخاب شده است. كميته اجرايي و يك گروه مشاوره به رئيس كمك مي كند. 6 گروه كاري براي موضوعات خاص در نظر گرفته شده است: آموزش، تحقيق و توسعه، ارتباطات، ويراستاري، تكنولوژيي و هنري، طراحي و بازرگاني.
هر دو سال، انجمن سرامیک اروپا يك كنفرانس عمومي در يكي از كشورهاي عضو برگزار مي كند.
انجمن سرامیک آمريكا
انجمن سرامیک آمريكا ( ACerS ) در سال 1898 تاسيس شد. اين انجمن فعاليت هاي خود را جهت ارائه نيازهاي اطلاعاتي، آموزشي و حرفه اي به جامعه سرامیکي بين المللي ادامه داد. بيش از 6000 دانشمند، مهندس، محقق، پرسنل تكنولوژيي، محصل، دانشجو، حرفه اي هاي بازار فروش از بيشتر از 60 كشور عضو اين سازمان توسعه يافته شده اند. ACerS براي اعضا و مشتركين خود دسترسي به نشريات دوره اي، كتاب ها، نشست ها، نمايشگاه ها و اطلاعات تكنيكي آنلاين فراهم مي آورد. علاوه بر اين ژورنال هاي ACerS نيز از شاخص ترين انتشارات سرامیکي در جهان مي باشند.
انجمن مفتخر است كه در زمينه آموزش و فراهم آوردن تالارهاي گفتگو به منظور ارتباط اشخاص شاغل در زمينه مواد سرامیکي به منظور توسعه بهتر جامعه سرامیکي خوب عمل نموده است.
نشست ها و انجمن ها از طريق امكانات، مذاكرات و مباحثات در زمينه سرامیک هاي مرتبط با موضوعاتي كه دنياي امروزه را تغيير مي دهند، تكامل مي يابند. سال 2008، صد و دهمين سال فعاليت انجمن در جهت فراهم آوردن بهترين خدمات و اطلاعات مربوط به سرامیک براي اعضاي ACerS مي باشد.
آشنایی با تاریخچه کاشی و سرامیک
سفالگری از جمله قديمي ترين و باستانیترین هنرهای بشری و در واقع سرمنشاء هنر تولید کاشی و سرامیک بشمار مي رود . نخستین آثار این هنردر ایران، كه در ابتدا به صورت گل نپخته بوده، به حدود 10000 سال قبل از میلاد میرسد . آثار اولین کورههای پخت سفال به حدود 6000 سال قبل از میلاد بر میگردد.
پیشرفت در صنعت سفالگری منجر به تغییراتی در روش تولید گرديد که شامل تغییر کورهها، اختراع چرخ کوزهگری و نیز کیفیت مواد سفالگری ماننده رنگآمیزی و لعابکاری بوده است. قدمت لعابکاری که امکان ضد آب کردن و همچنین نقاشی کردن و زیباسازی ظروف و تهیه کاشی و سفالها را مقدور مي ساخت، به حدود 5000 سال پیش میرسد.
دانش و روش لعابکاری از بابل به نقاط دیگر ایران رواج یافت. بعد از اسلام با تشویق استفاده از ظروف سرامیکی و سفالی به جای ظروف فلزی، طلا و نقره؛ صنعت سفالگری رشد تازهای یافت و از صنعت سفالسازی و کاشیسازی برای آرایش محراب مسجد، ضد آب کردن دیوار حمامها ، آبنما ، ایجاد حوض ، انتقال ظروف ، خمره ، لوازم و کوزهها همچنین شیببندی بامها استفاده شده است.
تاریخچه کاشی
اشکال اولیه کاشیهای سرامیکی مربوط به دوران قبل از تاریخ است، زماني که استفاده از خاك رس به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در چندین تمدن اولیه گسترش یافت. کاشیهای مدرن اولیه به شكلي زمخت و استقامت کاشیهای امروزی را نداشتند. مصالح کاشیها از کف رودخانهها استخراج و در بلوکهای ساختمانی فرم داده و در آفتاب خشک میشدند. کاشیهای اولیه خام بودهاند ولی حتی در 6000 سال قبل مردم با استفاده از رنگ زدن و کندهکاری ظریف روی کاشیها از آنها برای تزیین استفاده میکردند.
صنعت سرامیک در واقع محدود به ساخت ظروف، وسایل و قطعات سفالی ساده گذشته نیست و کاربردی شگرف در همه ابعاد تمدن و تکنولوژی نوین بشر دارد. مراحل ساخت و تهیه کلیه وسایل سرامیکی تقریبا یکی است و بسته به نوع کاربرد، تفاوتهای جزئی در روش تولید دارند.
کاشیهای پخته شده (Firing Tile)
مصریهای باستان، اولین کسانی بودند که کشف کردند کاشیهای رسی پخته شده در کوره محکمتر و در برابر آب مقاومترند.بسیاری از تمدنهای باستان از کاشیهای مربعی کوچک پخته شده رسی برای تزیین در معماری استفاده میکردند.ساختمانهای شهرهای قدیمی بینالنهرین با سفالینههای قرمز بدون لعاب و کاشیهای رنگارنگ نماکاری شده بودند. رومیان و یونانیان باستان از سرامیک در سقف ، کف و حتی لولهکشی درون ساختمانها استفاده میکردند . چینیها از رس سفید رنگي به نام کائولین استفاده میکردند تا بتوانند سرامیک مقاوم و سفید رنگی به نام چینی )Porcelain( تولید کنند. در اروپای قرون وسطی از کاشیها در کف کلیساها استفاده میشد. در سراسر قاره اروپا بیزاسنها به بهترین شکل از کاشیهای کوچک در مقیاسهای کوچک استفاده میکردند. آنها با استفاده از کاشی، شیشه و سنگ الگوهای موزاییکی پرمفهوم و زیبایی خلق کردهاند.
کاشیهای لعابدار )Glazing Tile(
سرامیکهای ایرانی تحت تاثیر کاشیهای وارد شده از چین بودند این کاشیها که برای مقاصد تزیینی استفاده میشدند در سراسر آسیای جنوبی، آفریقای شمالی، اسپانیا و حتی اروپا نیز پخش گردید. از آنجا که هنر اسلامی از تخیلات انسانی سرچشمه میگرفت و در پیشرفت و توسعه دین اسلام تاثیر گذار بود، صنعتگران به ارائه کاشیهای با رنگ روشن و مرصع یا بافت پیچیده روی آوردند.
کاشیهای لعابی پررنگ در الگوهای موزاییکهای بزرگ و تغییر رنگهای ظریف کنار هم چیده میشدند. صنعتگران مسلمان از اکسیدهای فلزی مانند قلع، مس، کبالت، منیزیم و آنتیمون برای لعاب کاشی استفاده میکردند که لعابی درخشندهتر و محکمتر حاصل مینمود.
در قرن پانزدهم کاشیهای با لعاب اکسید فلز در ایتالیا متداول شد و به تدریج در بین صنعتگران شمال ایتالیا نفوذ کرد. مراکز تجاری مهم اروپایی به این موتیفهای محلی اهمیت دادند به طوریکه برخی از این کاشیها هنوز هم استفاده میشوند مانند کاشی دلفت (از دلفت هلند) و کاشی ماجولیکا (از مایورکای اسپانیا).
کاشیهای مدرن )Modern Tile(
امروزه اغلب شرکتهای سازنده تجاری از روش پرس خاک (press dust) استفاده میکنند. ابتدا مخلوط مواد در شکل مورد نظر پرس شده و سپس لعاب زده میشود (ممکن است هم لعاب زده نشود) و سپس در کوره پخت میشود. برخی از صنعتگران ممکن است با پرس ملات یا با پهن کردن خمیر و قطع آن با استفاده از قالب همانند شیرینیپزها کاشیها را با شکل مورد نظر تولید کنند.
روش برش کاشی هر چه باشد نیاز به پخته شدن دارد تا سخت شود. خلوص رس، دفعات پختن و دمای کوره عواملی هستند که در تعیین قیمت و کیفیت کاشی تاثیر گذارند. دمای کوره از 900 تا 2500 درجه فارنهایت متغیر است. هر چه دمای کوره کمتر باشد تخلخل کاشی بیشتر بوده و لعاب نرمتر است. دمای بالاتر، کاشی متراکمتر و لعاب محکمتری تولید میکند.
تاریخچه کاشی و سرامیک
باستانشناسان در یافتهاند که بشر اولیه در حدود 24000 سال قبل از میلاد اقدام به ساخت سرامیک میکرده است. این سرامیکها در چکسلواکی یافت شدهاند و به شکل حیوانات و پیکره انسان، تخته صاف و توپ میباشد. این سرامیکها را از چربی حیوانات به همراه استخوان آنها و خاکستر استخوان و مقداری رس ریز دانه میساختند و بعد از شکل دادن آن را در دمایی در حدود 500 تا 800 درجه سانتیگراد در کورههای گنبدی شکل و یا به شکل نعل اسب پخت مینمودند. اما هنوز معلوم نیست این نوع از سرامیکها را به چه علتی میساختند. اولین ظروف سفالی مورد استفاده در 9000 سال قبل از میلاد مسیح ساخته میشد و برای نگهداری غذا و دانههای خوراکی مورد استفاده قرار میگرفت. ساخت شیشه نیز تقریباً همزمان با سفال و در 8000 سال پیش در مصر آغاز شد به طوریکه در پخت سفال به علت حضور اکسید کلسیم به همراه شن و سودا در نهایت به سفالهای لعابدار رنگی منجر شد.
تاریخچه سرامیک در ایران
سفال یکی از مهمترین و قدیمیترین دستساختههای هنری بشر است که در آغاز کار سفالگری تاکنون هم چنان پایدار مانده است. مردم سرزمین ایران به سبب موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن بر سر راه شاهراه تمدنها، نه تنها از نخستین سازندگان آثار سفالی بودهاند بلکه چیره دستترین سازنده به شمار میرفتهاند. در ایران در چهار منطقه مسکونی، سفالگری رواج داشته است:
1- منطقه غرب کوههای زاگرس نزدیک کرمانشاهان
2-کرانههای جنوبی دریای خزر
3 - شمال غرب آذربایجان
4-جنوب شرق ایران
در حاشیه کویر و نواحی مرکزی ایران نیز سفالهایی با قدمت هشت هزار سال به چشم میخورد.
کهنترین اشیاء سفالی به دست آمده در کاوشهای باستانی ایران آثار مکشوفه از گنج دره تپه در استان کرمانشاه است که به هزاره هشتم قبل از میلاد بر میگردد. همین طور مناطقی چون غاری در جنوب مازندران نزدیک بهشهر (هزاره هشتم قبل از میلاد) و در مرحله دوم در منطقه زاغه در دشت قزوین، چشمهعلی نزدیک تهران و تپه سیلک کاشان.
سفالهای مکشوفه از نقاط مذکور خشن و دارای مغز نرم است که موادی دارای کاه خشک شده و سبزیجات ریز برای چسبندگی به مخلوط اولیه یعنی آب و خاک افزودهاند و چرخ سفالگری هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است و همینطور حرارت کوره قابل کنترل نبوده است و سفال کاملاً سخت و یکرنگی بدست نمیآمده است و گاهی مغز به علت کمی درجه حرارت خاکستری متمایل به سیاه باقی مانده است (هزاره ششم ق.م). در مرحله بعد سفالسازی تکامل بیشتری مییابد و از شن نرم و پودر شن به همراه خاک استفاده میشود تا ظروفی با جداره بسیار نازک ساخته شود. در این دوره ساخت ظروف با کف مقعر و بدنه محدب آغاز شد.
در هزاره چهارم ق.م با اختراع چرخ سفالگری و استفاده از آن در شکل بخشیدن به ظروف سفالی تحولی جدید در صنعت سفالسازی آ غاز میشود و همچنین تزئینات روی ظروف تنوع بیشتری پیدا میکند.
ساختار سرامیک
لغت سرامیک از کلمه یونانی "کراموس" به معنی سفال یا گل پخته گرفته شده است و در واقع برای معرفی سرامیک باید گفت که عبارتست از هنر و علم ساختن و کاربرد اشیای جامد و شکنندهای که ماده اصلی و عمده آن خاکها میباشند. (این خاکها شامل: کائولن و خاک سفال است).
لعاب دادن کاشی و سرامیک
برای آن که سطح جسم درخشنده، صاف و زیبا، ضد آب، ضد شیمیایی و در صورت نیاز آراسته شود، روی آن را پس از خنک کردن با یک لایه نازک لعاب میپزند. لعاب (رنگ معدنی) به حالت مایع روی جسم خشک شده اندود میشود. لعابها اصولا مواد معدنی و سیلیسی هستند که یک لایه شیشهای مانند در سطح خارجی سرامیک تشکیل میدهند.
کاربرد کاشی و سرامیکها
استفاده از سرامیک در کفسازی و نماسازی یا در تولیدات وسایل بهداشتی و مصالح ساختمانی نظیر انواع آجر سفالهای تزئینی داخل و خارج ساختمان سفالهای بام ساختمان، کانالهای فاضلابی، سفالهای ضد اسیدی همه از سرامیکهایی است که از دیرباز تهیه و مصرف میشده است.
همچنین کاربرد سرامیک در صنایع مختلف نظیر تهیه وسایل مقاوم در برابر حرارت و الکتریسیته، فیوزهای الکتریکی، شمع اتومبیل، ریختهگری، تهیه المانهای حرارتی بسیار دقیق، وسایل فضایی، سمباده، برادهبرداری، تراشکاریها ریختهگری فوق دقیق، آجرهای نسوز، مقرههای الکتریکی، المانهای تصفیه آب، پوسته موتور، گرافیت، بتن، مواد نسوز، بدنه سفینههای فضایی، انواع سیمانها، محصولات شیشهای و هزاران کاربرد دیگر که روز به روز بر اهمیت سرامیک میافزاید.
کاشی و سرامیک و کاربرد آن
کاشی یکی دیگر از محصولات سفالین و سرامیکی است که به ویژه در ساختمان کاربرد و اهمیت ویژهای دارد. کاشی برای تزئینات داخل و خارج ساختمان و همچنین برای بهداشت و عایق رطوبت به کار میرود. کاشی تزئیناتی خارج ساختمان را بهویژه در اماکن مذهبی به کار میبرند.
کاشی کاشی و سرامیکرا در ابعاد و اندازههای گوناگون تولید میکنند. کاشی کف و دیواری را در ابعاد زیر 2×2 و 2×1 تا پنجاه در پنجاه سانتیمتر تولید میکنند که با رنگهای گوناگون میتواند یک نقاشی را در محل نصب نیز نشان دهد.
کیفیت کاشی باید به نحوی باشد که تغییرات ناگهانی درجه حرارت 100 ـ 20 درجه سانتیگراد را به خوبی تحمل کرده و هیچگونه آثار ترک در بدنه و یا لعاب آن ظاهر نشود. کاشی دیواری را برای حفظ بهداشت و رطوبت در آشپزخانه، محیطهای بهداشتی، حمام و دستشویی استفاده میکنند.
کاشی کف را نیز به علت ضد سایش بودن و مقاومت حرارتی و الکتریکی بالا در آشپزخانهها، حمامها، آزمایشگاهها، رختشویخانهها و کارخانجات شیمیایی به کار میبرند. همچنین کاشی باید دارای ابعاد صاف و گوشههای تیز باشد.
تولیدی کاشی و سرامیک در ایران
در سالهای اخیر کارخانجات تولید کاشی و سرامیک دیوار و کف زیادی در ایران ایجاد شدهاند و تحول بزرگی در این صنعت به وجود آمده است و همچنین در مورد تولید وسایل بهداشتی و ظروف چینی و کارخانه مقرهسازی که در ایران فعال میباشند، توانستهاند ظرف سی سال اخیر تولید کاشی و سرامیک را از تولید کم و سنتی و نیمه صنعتی به حدود 70 میلیون متر مربع برسانند.
سراميك سازي
باستانشناسان در يافتهاند که بشر اوليه در حدود 24000 سال قبل از ميلاد اقدام به ساخت سراميک ميکرده است. اين سراميکها در چکسلواکي يافت شدهاند و به شکل حيوانات و پيکره انسان، تخته صاف و توپ ميباشد. اين سراميکها را از چربي حيوانات به همراه استخوان آنها و خاکستر استخوان و مقداري رس ريزدانه ميساختند و بعد از شکل دادن آن را در دمايي در حدود 500 تا 800 درجه سانتيگراد در کورههاي گنبدي شکل و يا به شکل نعل اسب پخت مينمودند. قدمت سفال و سراميك سازي در ايران به 12000 سال قبل از ميلاد مي رسد.
سراميك سازي معاصر ايران
نمونه های کاشی که در کاوش های باستان شناسی به دست آمده و مربوط به 14000 سال پیش است، قدمت سفال و سرامیک سازی در ایران را به 12000 سال قبل از میلاد می رساند .
در سالهاي اخير كارخانجات توليد كاشي و سراميك ديوار و كف زيادي در ايران ايجاد شده اند و تحول بزرگي در اين صنعت بوجود آمده است و همچنين در مورد توليد وسايل بهداشتي و ظروف چيني و كارخانه مقره سازي كه در ايران فعال مي باشند و توانسته اند ظرف سي سال اخير توليد كاشي و سراميك را ازتوليد كم و سنتي و نيمه صنعتي به حدود 70 ميليون متر مربع برسانند.
♦ در سایت کاشی سرام شما میتوانید کالاهایتان (کاشی، سرامیک، موزائیک و ...) را با نام خود و یا با نام سایت کاشی سرام به فروش برسانید.
♦ با استفاده از سرویس حمایتی کاشی سرام کاربران می توانند با اطمینان از فروشندگان، خرید کنند و پس از تایید خریدار، مبلغ کالا به حساب فروشنده واریز می شود.
♦ ایجاد آگهی های مرتبط با صنعت کاشی سرامیک و سایر کالاهای مشابه، در سایت کاشــی ســـرام بصورت رایگان میباشد.